Sukcesy ludzi podejmujących naukę na różnych poziomach i w różnych zakresach działalności

Rozwinięte w ostatnich latach pamiętnikarstwo ukazuje niezwykle bogatą kronikę biografii ludzi, którzy poprzez zdobywanie wiedzy i umiejętności zmienili swoje miejsce i role w społeczeństwie. Wizję tę potwierdzają badania socjologów, ujawniające zależność miejsca i roli jednostki w społeczeństwie od jej edukacji w okresie pełnej aktywności społecznej i zawodowej. Rozwijająca się refleksja naukowa oraz nagromadzone doświadczenie stały się podstawą do sformułowania pytań do dalszego rozwoju programów, treści i form kształcenia ludzi dorosłych. Przede wszystkim zwrócono tu uwagę na potrzebę przezwyciężenia izolacji form oświaty dorosłych od systemu szkolnego oraz powiązania jej pod względem programowym i organizacyjnym z kompleksowym systemem szkolnictwa. Postulat ten zarysował się bardziej wyraźnie i ostro, gdy w kształceniu dorosłych punkt ciężkości zaczął przesuwać się z funkcji wyrównawczych, kompensacyjnych na funkcje aktualizacji, odnawiania i odświeżania wiedzy i umiejętności. To zaś jest już specyficznym zadaniem kształcenia ustawicznego. Związki te stały się szczególnie wyraźne w zawodzie nauczyciela, gdzie rozwinęły się różnorodne i bogate formy podnoszenia wiedzy i kwalifikacji nauczycieli.