Specjalizacja i integracja

„Nauczycieli różni to, czego są nauczycielami: jedni uczą specjalnie matematyki, inni języka literackiego itd., ale łączy ich fakt, że są nauczycielami. To stanowi ich specjalizację zawodową wspólną i łączną”. Dziś pilnym zadaniem staje się zupełnie nowe odczytanie tego, co stanowi w zawodzie nauczycielskim „specjalizację zawodową wspólną i łączną”, a co wynika z faktu, że „jedni uczą specjalnie matematyki, inni języka literackiego”. Tę uwagę T. Kotarbińskiego przyjmijmy jako punkt wyjścia do sformułowania kilku dalszych refleksji na temat modelu zawodowego nauczyciela. W modelu tym, .najogólniej rzecz biorąc, eksponuje się następujące części składowe: wiedzę i umiejętności, poziom ideowo webralny, akceptowane ideały, wartości i normy, kulturę ogólną. Elementy te składają się na przygotowanie zawodowe nauczyciela. Jest to pojęcie bardzo szerokie, zawiera bowiem psychologiczno-pedagogiczną wiedzę specjalistyczną i metodyczną oraz umiejętności, które dają podstawowe przygotowanie do samodzielnej pracy przyszłego nauczyciela.
Właściwością procesu kształcenia zawodowego nauczycieli jest studiowanie szerokiego zakresu dyscyplin naukowych. Studia te obejmują dyscypliny kierunkowe, towarzyszące im nauki o wychowaniu oraz dyscypliny społeczno-polityczne. Dotychczas w wielu uczelniach kształcono nauczycieli w zakresie jednej czy dwóch dyscyplin kierunkowych bez wyraźnego nacisku na kształcenie pedagogiczne, które uzyskiwano już po okresie studiów.