F. Znaniecki

Do tego samego wyniku prowadzi pisał przed laty F. Znaniecki rozważanie kwestii psychologicznego odosobnienia i swoistego charakteru czynności szkolnych. Tu wprawdzie ogólne położenie jest nieco inne. Jest rzeczą możliwą utrzymanie nauczania i uczenia się jako odrębnego i specyficznego kompleksu czynności w odosobnieniu od wszystkiego, co uczniowie, nauczyciel i inni ludzie czynią poza zajęciami szkolnymi; ale dzieje się to takim kosztem i wywołuje takie skutki, że krytyka pedagogiczna już od dawna zdała sobie sprawę z braków tej metody i usiłuje wypracować pozytywnie inny ideał pracy szkolnej”. Jeżeli przyjmiemy wcześniej wyraźną myśl, że kształcenie i rozwój człowieka są najsilniej związane z jego pracą, trzeba zbadać i określić te wszystkie możliwości, które stwarzają dla edukacji permanentnej praca, instytucje pracy. Przecież to właśnie praca wytwarza określony rodzaj potrzeb kształcenia, wpływa zasadniczo na programy i treść kształcenia, ustawicznego.