O dwóch założeniach kształcenia ustawicznego nauczycieli

Wielość koncepcji kształcenia ustawicznego wymaga sprecyzowania tego pojęcia dla potrzeb naszych analiz. Skłaniam się do poglądu, iż zasięg pojęcia: „kształcenie ustawiczne” należałoby ograniczyć jedynie do ukierunkowanych, celowo organizowanych procesów przebiegających w zasadzie w wyspecjalizowanych instytucjach. Przyswajanie sobie przez człowieka wiedzy, umiejętności, nawyków, kształtowanie postawy moralnej i światopoglądu, zainteresowań poznawczych, zdolności i zamiłowań dokonuje się oczywiście na przestrzeni całego życia w różnych sferach ludzkiej działalności. Proponowana definicja zakłada dokonanie rozgraniczenia między kształceniem jako działalnością celową a obiektywnym procesem rozwoju człowieka w ciągu całego życia. Zatem kształcenie ustawiczne będziemy tu rozpatrywać jako jednolity, celowy, organizowany proces obejmujący różne potrzeby człowieka w ciągu całego jego życia. Przy takim ujęciu kształcenie ustawiczne oznacza:
zasadę budowy systemu wyspecjalizowanych instytucji służących realizacji zadań kształcenia ciągłego; zasadę systematyzacji interwencji pedagogicznej w sferze czynników występujących poza celowo organizowanym procesem kształcenia, ale mających istotny wpływ na proces rozwoju jednostki. Idzie tu o taki system instytucji, z którego usług mógłby korzystać każdy człowiek w ciągu całego życia dla realizacji programów odpowiadających różnym jego potrzebom, racjonalnie kojarząc przy tym proces kształcenia z samokształceniem.